“Patent nedir?” sorusu yeni bir ürün geliştiren kişiler tarafından merak edilen bir konudur. Kişi ya da kuruluşların buluşları, buluşa neden olan ürünü belirlenen süre boyunca üretme, kullanma ya da satma gibi haklara sahip olması hakkına patent denilmektedir.
Kişilerin ya da kuruluşların buluşlarını, ürünleri koruma altına almak ve sahiplenmek için patent başvurusu yapılması gerekmektedir. Buluşlar hakkında ileriye dönük geliştirme, kullanım izni ve kâr sağlanmak istiyorsa, bu durumda patent alınmalı ve yasal olarak buluş ile ilgili güvence sağlanmalıdır. Çünkü başkaları tarafından buluşun kullanılmasının engellenmesinin en güvenli ve yasal yolu patent almaktır.
Patent Ne Demek?
Patent bir buluşun yasal haklarla koruma altına alınması demektir. Bir ürünün ya da buluşun patenti onu geliştiren kişiye verilmesi durumunda buluşu yapan kişinin dışındaki üçüncü şahıslar buluşla ilgili herhangi bir işlem yapamazlar. Patent süresi devam ettiği müddetçe kullanım hakkı ürün sahibine aittir.
Patent ile birlikte ilgili buluş tamamen patent başvurusu yapan kişi ya da kuruluşlara ait olmakta, bunu somut ve yasalar çerçevesinde korumaya almaya da patent belgesi denilmektedir.
Eğer buluş için kişi ya da kuruluşlara patent belgesi verilmişse, bu durumda kişi ya da kuruluşların izni olmaksızın bu buluş üçüncü kimseler tarafından kullanılmaz, üretim yapılmaz ya da satışı gerçekleştirilemez. Patentin ihlal edilmesi durumunda cezai yaptırımları bulunmaktadır. Bu bakımdan patente sahip olan buluş kişi ya da kuruluşun mülkiyeti olmaktadır.
Patent Hakkı Nedir?
Patent hakkı buluşu bulan kişi ya da kuruluşlara verilen yasal haktır. Patent hakkı ürün sahibine tanınan hakları ilgilendirirken sınai mülkiyet hakları arasında önemli bir yere de sahiptir.
Eğer tek bir kişi yerine bir buluş birden fazla kimseler tarafından bulunmuşsa bu durumda patent hakkı buluşu yapan kimseler için eşit olarak dağıtılmaktadır. Ama yine de kişilerin onayı ile birlikte patent oranı belirlenebilmektedir.
Aynı şekilde bir buluşu birbirinden bağımsız kişiler aynı zamanda gerçekleştirmişlerse, bu durumda patent hakkı ilk başvuru yapana ait olmaktadır. İlk başvuru yapma süresi, buluşu ilk yapan kişi ya da kuruluşlara patent hakkı verilmesini sağlamaktadır.
Patent Alma Şartları Nedir?
Bir ürüne patent alınabilmesi için gerekli olan bazı ölçütlerin temin edilmiş olması gerekir. Bu ölçütler arasında ürünün bir yenilik oluşturması, sanayide uygulanabilir olması ve alanında uzman bir kişi tarafından dahi kolay bir şekilde düşünülemeyecek tarzda bir buluş olması yer alır.
Bir buluşa patent almak için o buluşa ait kriterlerin yerine getirilmesi esası aranmaktadır. Bazı buluşlara ise patent verilmemektedir. Bunun sebebi ise buluş olarak adlandırılan durumun kriterlere uygunluk göstermemesidir.
Bir ürüne patent alınmak istendiğinde takip edilmesi gereken bazı adımlar olacaktır. Bu adımlardan biri Türk Marka ve Patent Kurumu’na başvuruda bulunmaktır. Yapılacak araştırmanın ardından ürün belirlenen kriterleri karşılıyor ise kurum tarafından bu durum araştırma raporlarında belirlenir. Başvuru için düzenlenecek evraklar arasında buluşa ait bir özet bilgisi ve tarifname yer alacaktır.
Tarifnamede ürüne ait detaylar ayrıntılı bir biçimde anlatılacağından bu bölüm oldukça önemlidir. Bir ürüne patent alınması durumunda ürünün hangi kapsama dahil edileceği de ayrıca ele alınacak bir konudur. Ürün ya da buluşa ait özellikler ürünün hangi kapsamda ele alınacağını da belirleyecek olan unsurlardan oluşacaktır. Bir patent başvurusu ülke genelinde yapılabileceği gibi uluslararası alanda da bu başvuru yapılabilir.
Patent Araştırması
Patent almakla kişi veya kuruluşlar o ürünün kendilerine ait olduğunu resmi yoldan belgelemiş olurlar. Buluş, patent alındığında otomatik olarak koruma altına alınmış demektir. Bir buluşun patent almak için uygun olup olmadığı yapılan araştırmalar neticesinde anlaşılabilir. Patent araştırması yapmakla ürünün Dünya üzerindeki durumu da anlaşılmış olacaktır.
Türk Marka ve Patent Kurumu’na yapılacak bir başvuru neticesinde patent araştırması yapılabilmektedir. Bu araştırma, buluşu yapan kişi ya da kurumun mali kayıplar yaşamasının önüne geçmek için yapılmaktadır. Ürünün benzeri ya da aynısı piyasada yer alıyorsa bu konuyu öğrenmenin en sağlıklı yolu patent araştırması yapmak olacaktır.
Patent Nasıl Alınır?
Patent nedir? sorusundan sonra sorulan en sık soru patentin nasıl alınacağıdır. Patent başvuruları için Türkiye’de Türk Patent Enstitüsü’ne başvuru yapılması ve patent araştırması yapılması gerekmektedir. Ancak patent araştırması dikkatli yapılması gerektiğinden ve zorlu bir süreç olduğu için de bu işlemlerin aracı kurumlar tarafından yapılması hem süre hem de sonuç bakımından daha olumlu olmaktadır. Patent araştırması buluş sahiplerinin zaman kaybetmesini önlemektedir. Patent başvuru sürecinde ise şu yollar takip edilir;
- Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapılmalıdır.
- TPE tarafından araştırma raporu sunulur.
- Araştırma raporu sonucunda buluş uygunsa patent inceleme raporuna geçilir.
- Tüm şartlar yerindeyse TPE tarafından patent belgesi verilmektedir.
Marka tescili kaç yıl geçerlidir? bilgilerine de bakabilirsiniz.
Patent Alımında Dikkat Edilecekler
Patent alımında dikkat edilecekler başvuru sahipleri açısından oldukça önemlidir. Öncelikle patent başvuru aşamalarında patent için aday olan buluşun hangi kapsamda değerlendirileceğine karar verilmektedir. Örneğin patent sadece Türkiye’de mi yoksa dünya çapında mı geçerli olacağına dikkat edilmelidir. Eğer dünya çapında bir başvuru söz konusu ise bu durumda Avrupa Patent Ofisi’ne başvuru yapılması gerekmektedir.
Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?
Patent başvurusu yapmak için Türk Patent Enstitüsü’ne dilekçe ve başvuru için gereken ücret ödenmesi gerekmektedir. Dilekçe başvurularda çok önemlidir, çünkü buluşun içeriği dilekçede açıklanacaktır, bu yüzden aracı kurumlar tarafından yardım alınması daha faydalı olacaktır. Dilekçede yer alması gereken noktalar şunlardır;
- Buluş özeti; bu kısımda buluşun konusu üzerine açıklama yapılmalı ve geliştirmeler için bilgi verilmelidir.
- Tarifname; buluşun en detaylı olarak açıklanacak kısmıdır. Tüm ayrıntılara yer verilmeli ve buluşa benzer bir buluş söz konusu ise ondan kendi buluşunuzun nasıl ayrıldığını açıklamak gerekmektedir. Aynı zamanda buluşun avantajlı kısımlarını ve neye ihtiyaç göreceğini de detaylı bir şekilde açıklamak gerekmektedir.
- Teknik resim; buluşa dair siyah beyaz çizimlerin yer aldığı kısımdır. Parça detayları ve nasıl yapıldığına dair içerik bulunmaktadır.
- İşlemler; buluşa dair koruma altına alınacak kısımların ayrı ayrı olarak açıklandığı kısımdır. Başvuru ve haklar için oldukça önemlidir.
Bu kısımlar yoğun bir dikkat ve teknik bilgi gerektirdiği için patent başvuru aracı firmaları tarafından destek almak çok daha yararlı olacaktır.
